Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Patoloji Anabilim Dalı
Patoloji Anabilim Dalının ilk çekirdeği, 1958 yılında Ankara Üniversitesi Doğramacı Çocuk Sağlığı Enstitüsü’e bağlı olarak kurulan bir ünitedir. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı 1963 yılında Dr Muharrem Köksal tarafından resmen kurulmuştur.
Patoloji bölümü, sitoloji ünitesi ile beraber Hacettepe Erişkin, Onkoloji ve Çocuk Hastanesinde muayene ve tetkik sırasında teşhis ve tedavi için biyopsi ihtiyacı duyulan hastalara hizmet vermektedir. Bunun yanı sıra başka bir patoloji laboratuarında tanı almış hastaların materyallerinin tekrar incelenmesi veya gerekli ek tetkiklerin yapılması hizmeti de sunulmaktadır. Patoloji bölümünde sunulan hizmetler öğretim üye ve görevlileri, araştırma görevlileri, biyolog ve teknisyenler tarafından gerçekleştirilmektedir.
Poliklinikte hastalardan alınan küçük biyopsi materyalleri ile ameliyathanede hastalardan çıkarılan değişken boyuttaki organ ve doku parçalarının tümü patoloji bölümüne ulaştırılır. Patolog patoloji konusunda uzmanlık yapmış bir tıp doktorudur. Patoloji doku ve hücrelerin tanısal amaçlı olarak mikroskop altında incelendiği tıp dalıdır.
Hastalara sunulan tedavi seçenekleri ve tedavinin başarısı hastaya konulan tanının doğruluğu ile son derece ilişkilidir. Bazı durumlarda hastaların tanısı biyopsi aracılığıyla patolog tarafından konulur. Özellikle kanser konusunda patolojinin ayrı bir önemi vardır.
Kanser tanısında patolojik tanı altın standarttır – kesin tanıyı koyabilen tek doktor patologdur. Kanserin var olup olmadığının, tipinin ve sınıflanmasının yapıldığı tek yol patolojik incelemedir. Ve kanser tedavisinde en önemli basamak patoloji (biyopsi) tanısının doğruluğudur.
Patolojik tanının doğruluğu ise patoloğun eğitimi, deneyimi ve muhakemesine bağlıdır.
Patoloğun görevi:
Tanı koymak:
Laboratuara ulaşan vücut dokularının makroskopik ve mikroskopik incelenmesi ve patoloğun kendi belirlediği bazı özel laboratuar testlerinin gerçekleştirilmesi ile patolog klinisyen ve cerrahların tanı koyma sürecine büyük katkıda bulunur.
Tedavinin planlanması (cerrahi tedavi / ilaç tedavisi) ve prognozun (hastalığın gidişatının) belirlenmesi:
Patolog gerek rutin makroskopik ve mikroskopik inceleme ile (örneğin tümör varlığını veya yayılımının derecesini saptayan), gerekse bazı ilaçların verilip verilmeyeceğini belirleyen ve biyolojik belirteçlerin varlığını gösteren özel testler ile (immünhistokimyasal, immünfloresan, FISH ve moleküler yöntemler gerektiren) tedavi planına ve hasta prognozunun belirlenmesine katılır. Ayrıca intraoperatif konsültasyon (“frozen section”) diye adlandırılan süreç ile ameliyat esnasında acil mikroskopik tanı ile ameliyat gidişatının da şekillenmesine yardımcı olur.
Tüm bu nedenlerden dolayı patoloji ve patolog hasta, klinisyen, onkolog ve cerrah için son derece önemlidir.
Bölümümüzde, karaciğer patolojisi, mide-barsak hastalıkları patolojisi, kan hastalıkları patolojisi, kadın hastalıkları patolojisi, akciğer patolojisi, baş-boyun patolojisi, deri patolojisi, sinir sistemi patolojisi, böbrek patolojisi, sitopatoloji, üropatoloji, yumuşak doku-kemik patolojisi, endokrin patoloji, meme patolojisi, diş eti hastalıkları patolojisi, göz hastalıkları patolojisi, pediatrik patoloji, kas patolojisi ve moleküler patoloji alanlarında yetkin 10 Profesör Dr, 2 Doçent Dr, 4 Dr. Öğretim Üyesi ve 2 Öğretim Görevlisi Dr görev yapmaktadır.
Bölümümüz ünitelerinde histokimya, immünhistokimya, immünfloresan mikroskopi, floresan in situ hibridizasyon (FISH), polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ve yeni nesil dizileme (YND/NGS) gibi moleküler yöntemler; tanı, tedavi sürecini ve prognozu belirleme amacıyla kullanılmaktadır. Ameliyathanede yer alan özel odamızda ameliyat sırasında hızlı tanı vermek amacıyla intraoperatif konsültasyon (“frozen section”) hizmeti sunulmaktadır.
Dokuların mikroskop altında incelenebilmesi için tabi tutulduğu işlemler silsilesidir. Bölümümüzün makroskopi salonu ve doku takip laboratuarı modern teknik donanıma sahiptir. Rutin tanı amacıyla dokuların incelemeye hazır hale getirildiği bu laboratuarlarda çok sayıda makroskopi kabinleri, ototeknikonlar, otomatik boyama cihazları, doku gömme cihazları ve mikrotomlar bulunmaktadır.
Bölümümüz histokimya ve immünhistokimya laboratuarlarında konvansiyonel Hematoksilin-eozin metodu yanında özel histokimyasal boyamalar, immünhistokimya ve immünfloresan çalışmalar yapılmaktadır. Bunlar mikroskopik inceleme sırasında yararlanılan özel yöntemlerdir. Laboratuarımzda immünhistokimya çalışmaları otomatizedir. İmmünhistokimya panelimiz 200’ün üzerinde antikor içermektedir. İmmünhistokimya cihazları aynı zamanda kromojen ve gümüş in-situ hibridizasyon (CISH/SISH) yapabilme özelliğindedir. Laboratuarlarımız yüksek kapasite ile hizmet vermektedir. İstekler günlük olarak çalışılabilmektedir.
Moleküler yöntemler, yalnızca araştırma ve bilim üretiminde değil, hasta tanı ve tedavisinde de günümüzde geniş yer bulmuştur. Hematolojik maligniteler, yumuşak doku tümörleri, barsak, akciğer, tiroid kanserleri, meme kanseri, beyin tümörleri başta olmak üzere bazı vakalarda moleküler incelemelere gerek duyulmaktadır. Moleküler patoloji laboratuarımız alt yapısını tümüyle tamamlamış çağdaş bir donanıma sahiptir ve etkin olarak kullanılmaktadır. Bölümümüzde bulunan ve kullanılan yöntemler yeni nesil dizileme, in-situ hibridizasyon, doku ya da sıvıdan DNA-RNA-protein ekstraksiyonları, PCR (polimeraz zincir reaksiyonu), gerçek zamanlı PCR, southern/northern/western blot, gen çipleme, pirosekanslama, lazer mikrodiseksiyon ve mutasyon analizleridir. Ploidi analizi ve akım sitometri, Onkoloji Enstitüsü Temel Onkoloji laboratuarında gerçekleştirilmektedir. İleri moleküler tetkikler doku yanı sıra sitolojik materyallere de uygulanabilmektedir.
İncelemeler sonucu saptanan özgün genetik değişiklikler (gen re-aranjmanları ve mutasyonları) tanı, tedavi ve prognozu yönlendirmektedir. Bu yöntemlerin maligniteler yanı sıra tüberküloz ve HPV varlığının ve tipinin belirlenmesi gibi enfeksiyöz hastalıkların tanısında da yeri vardır.
Moleküler tetkikler günlük olarak değil istek üzerine gerçekleştirilmektedir.
Sitopatoloji ünitesinde yılda ortalama 17,000 olgu değerlendirilmektedir. Bu olguların 12,000’ini servikovajinal sitoloji, 5000’ini ise jinekoloji dışı (ince iğne aspirasyonları, seröz effüzyonlar, batın yıkama sıvıları, bronş ve bronkoalveoler lavajlar, balgam ve idrar sitolojileri, beyin omurilik sıvıları, v.b.) sitolojik materyaller oluşturmaktadır.
Servikovajinal sitolojide sıvı bazlı tek tabaka ince preparat yöntemi kullanılmaktadır. Vücut sıvılarının preparasyonunda, yayma preparatlar, sitosantrifüj preparatları ve yeterli materyal olduğunda hücre blokları hazırlanmaktadır. Aspirasyon sitolojileri ve seröz effüzyonlar başta olmak üzere, tüm sitolojik materyallerin değerlendirilmesi sırasında, gerekli görüldüğünde immunositokimyasal çalışma yapılmaktadır.
Organ ve kitlelerden, radyologlar tarafından alınan ince iğne aspirasyonlarında sitoloji ünitesi elemanları tarafından hasta-başı yeterlilik değerlendirmesi yapılmakta; yüzeyel kitle aspirasyonlarının bir kısmı da ünitede, patoloji uzman ve asistanları tarafından gerçekleştirilmektedir.
Ameliyathanedeki odamızda intraoperatif konsültasyon hizmeti sunulmaktadır. Bunun için dondurma mikrotomu (kriyostat) kullanılır. Hastalardan operasyon esnasında alınan dokular kriyostat ile dondurulur ve kesilir (“frozen sectioning”). Kesitler, çabuk metotla kısa sürede elde boyanır ve dakikalar içinde histopatolojik tanı verilir. Oda içinde 1 kriyostat, 1 çok-başlı mikroskop ve telepatoloji sistemi bulunmaktadır. “Telepatoloji” ameliyathane ile ana departman arasında gerekli görüldüğü durumlarda mikroskobik görüntü aktarımını sağlayan ve çoklu katılımla intraoperatif değerlendirmeyi olanaklı-güvenli kılan bir kurulumdur.
Bölümümüzde Hacettepe Hastaneleri dışında tanı almış hastaların doku ve preparatları, tanı teyidi ve ikinci görüş talebiyle incelenmekte, uzmanlarımızın görüşleri yazılı rapor ile sunulmaktadır. Bu amaçla başvuracak hastalarımızın tercihan parafin bloklarını veya boyasız hazır kesitlerini mutlaka dış merkezde verilen patoloji raporunu da ekleyerek bölümümüze ulaştırmaları gerekmektedir. Blok veya boyasız kesit elde edilemeyen durumlarda hematoksilin-eozin boyalı hazır preparatlar da değerlendirilmeye alınmaktadır.
Bölümümüz hizmetlerine ulaşmak için randevu alınması gerekmemektedir. İncelenmesi istenilen insan materyalleri, görevli personel tarafından Hacettepe Hastaneleri poliklinik, servis ve ameliyathanelerinden toplanarak bölümümüze ulaştırılmaktadır. İncelenen materyallere ait patoloji raporları intranet aracılığı ile elektronik ortamda ilgili poliklinik ve servislere ulaştırılmaktadır. Konsültasyon amacıyla hazır blok ve preparat getirerek bizzat bölümümüze başvurmak isteyen hastaların anabilim dalımız 2. kat sekreterliğine başvurmaları gerekmekte olup raporlarını aynı yerden temin edebilirler.
Patoloji Anabilim Dalı
Patoloji Anabilim Dalı, Hacettepe yerleşkesi içinde Morfoloji Binası Arka Blok’ta 2. ve 5. katlarda yer almaktadır. Morfoloji Binası B girişinden girildikten sonra 2. ve 5. katlarda Patoloji Bölümü’ne girer girmez bir Danışma /Sekreterlik bulunmaktadır. İkinci katta laboratuarlar (doku takip, histokimya, immünhistokimya, FISH ve moleküler patoloji laboratuarları), makroskopi salonu, blok ve lam arşivleri, asistan ve öğretim üyesi odaları ile mikroskopi değerlendirme odaları bulunmaktadır. Beşinci katta ise öğretim üyelerinin odaları, toplantı salonu, immünfloresan mikroskopi ve çok başlı mikroskop odaları, rapor arşivi ve rapor sekreterliği bulunmaktadır.
Telefon: +90 (312) 305 15 63
Sitopatoloji Ünitesi
Hacettepe yerleşkesi içinde Morfoloji Binası Arka Blok’ta 4. katta yer almaktadır. Morfoloji binası B girişinden girildikten sonra 4. kat koridorunun sonunda Sitopatoloji Ünitesi bulunmaktadır. Girişte sekreterlik mevcuttur. Ünite içinde rapor sekreterliği, sitolojik materyal hazırlama ve boyama laboratuarı, öğretim üyesi odaları, mikroskopik okuma salonu, lam ve rapor arşivleri bulunmaktadır.
Telefon: +90 (312) 305 18 83