Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmede bir gün içerisinde yapılan idrarın analizi özel bir öneme sahiptir. Nefroloji Bilim Dalı'na başvuran birçok hastada 24 saatlik idrar analizi yapılarak böbreklerin süzme kapasitesi, yemekte tüketilen tuz miktarı ve böbrekten kaybedilen protein miktarı hesaplanabilmektedir. Bu analiz için 24 saat süre ile yapılan idrarın toplanması gereklidir. Bu işlem için:

24 saatlik idrar toplanması, sabah uyandığınızda yaptığınız ilk idrarla başlayacaktır. Bu ilk idrar tuvalete yapılacak, bundan sonra gün içinde yapılan tüm idrarlar ve ertesi sabah uyandığınızda yapacağınız ilk idrar temiz bir su kabında biriktirilecektir. Böylece bir gün once başlanan idrar toplama işlemi ertesi gün tamamlanacaktır. Topladığınız idrarın tümünü Nefroloji Laboratuvarı'na getirmeniz gerekecektir. Nefroloji Laboratuvarında idrar miktarınız ölçülecek ve protein düzeyinin ölçülmesi için bir miktar ayrılacaktır. Daha sonra böbreğinizin süzme gücü ile ne kadar tuz yediğinizin saptanabilmesi için idrarınızı C katındaki Klinik Patoloji Laboratuvarlarına götürmeniz gerekecektir.

Bu işlemler doktorunuzun istemi ve uygun tetkik kağıtlarının olması durumunda gerçekleştirilmektedir.

24 saat veya doktorunuzun ihtiyaç duyacağı daha uzun süreler için kan basıncı izlemi bu sistemle yapılmaktadır. 24 saatlik kan basıncı izlemi modern tıp uygulamaları içerisinde hipertansiyonun tanısında ve tedaviye yanıtın belirlenmesinde en duyarlı yöntemlerden birisidir. Bu yöntemde hastanın koluna bir manşon sarılmakta ve manşon, küçük bir cihaza (ortalama walkman boyutunda) bağlanmaktadır. Kemerinize de bağlanan bu cihazı, 24 saat süreyle üzerinizde taşımanız gerekecektir. Bu işlemde, normal yaşam koşulları süresince (evde, işte, yemek yerken, uyurken vs) belli aralıklarla (30-60 dakika) kan basıncı otomatik bir cihaz tarafından ölçülmektedir. Günlük yaşamda ve uyku sırasında kan basıncı ölçümleri elde edilen bu yöntemin herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır.

Bu işleme ilişkin bilmeniz gerekenler

• - Kan basıncı ölçümü için cihazda kullanılmak üzere 4 adet kalem pil (AA boyutunda) temin etmeniz gerekecektir. Bunun yanında cihazın size teslim edilebilmesi için 1 adet resmi kimlik belgesinin 24 saat süreyle ünitede kalması gerekmektedir. Bunun için yanınızda yedek bir kimlik belgesi bulundurmanız uygun olacaktır.

• - Kan basıncı ölçümü yapılan hastalar eğer hipertansiyon tedavisi alıyorlarsa ilaçlarını kullanmaya devam edeceklerdir. Kan basıncı ölçümü sırasında herhangi bir aktivite kısıtlamasına gerek yoktur. Günlük yaşamdaki tüm alışkanlıklarınızı sürdürmeniz uygun olacaktır.

• - Cihaz ölçümleri otomatik olarak kendisi yapacaktır. Ölçüm öncesi cihaz sesli bir uyarı verecek ve daha sonra kolunuzdaki kan basıncı manşonu şişmeye başlayacaktır. Ölçümler sırasında direğinizin kıvrık olmaması gerekmektedir. Ölçümler gündüz saat 06:00 ile 22:00 saatleri arasında 30 dakika arayla, gece 22:00 ile 06:00 arasında ise 60 dakika arayla yapılmaktadır. Doktorunuz gerekli gördüğünde bu aralıklar değiştirilebilir.

• - Ölçümler otomatik olarak cihaz tarafından 24 saat süre ile kaydedilecek ve poliklinikte bilgisayar aracılığı ile rapor edilecektir.

• - 24 saatlik kan basıncı cihazı cep telefonu veya diğer elektronik aletlerden olumsuz etkilenmemektedir.

Başta nefritler olmak üzere çeşitli böbrek hastalıklarının tanısı için doktorunuzun uygun gördüğü hallerde böbrek biyopsisi yapılması gerekebilir. Biyopsi kararı öncesi ayrıntılı değerlendirmenin yapılması ve böbrek biyopsisine engel teşkil edecek bir durumun olmadığının görülmesi gerekir.

Bu işlem öncesi bilmeniz gerekenler

• - Böbrek biyopsisi öncesi ultrasonografi ile böbrekleriniz değerlendirilir ve işleme uygun biyopsi iğnesi için size bir reçete verilir.

• - Böbrek biyopsisi için işlem sonrası en az 24 saat hastanede kalmanız gerekmektedir. Bu nedenle yatış işlemleri için uygun sevk ile gelmeniz gerekmektedir.

• - İşlemden en az 6 saat önce herhangi bir şey yememeniz gerekmektedir. Ancak düzenli olarak kullanılan kalp ve hipertansiyon ilaçları çok az miktarda suyla alınmalıdır. Aspirin ve kanı sulandıran diğer ilaçların biyopsi yapılacak hastalarda en az 7-10 gün once kesilmelidir. Eğer bu ilaçlardan birisini kullanıyorsanız, durumu lütfen doktorunuzla konuşunuz.

• - Biyopsi ultrasonografi eşliğinde deneyimli uzmanlarca yapılmaktadır. İğne biyopsisi olarak adlandırılan bu işlemde bir süre yüzüstü yatmanız gerekmektedir. Sırtta böbrek bölgesinde deri, deri altı ve böbrek zarınız lokal anestezi ile uyuşturulduktan sonra böbrekten iğne ile 2 adet parça alınmaktadır. Parçalar yaklaşık 1-1.5 cm uzunluğunda ve 0.3-0.5 mm çapındadır.

• - Böbrek biyopsisinde az da olsa kanama riski vardır. Bu nedenle işlemden sonra 24 saat süre ile hastanede izlenmeniz ve tuvalet ihtiyacınızı yatakta yapmanız gerekebilir. Bu süre zarfında size yardımcı olabilecek bir refakatçıya ihtiyacınız olacaktır.

• - İşlemden hemen sonra su içmeye başlayabilirsiniz. Yemek yemeniz için en az 4-6 saat beklemeniz ve doktorunuzun onayını almanız gerekecektir.

• - İşlem sonrası yapacağınız idrarların kanama açısından değerlendirilmesi gerekecektir. Bu nedenle idrarınızı dökmeden önce doktorunuza göstermeniz gerekmektedir.

• - İşlemden sonraki gün herhangi bir sorun olmazsa taburcu edilebilirsiniz. Böbrek biyopsi sonucunuz birkaç gün içerisinde rapor edilecektir.

Bazı hastalarda hipertansiyon veya böbrek fonksiyon bozukluğunun sebebi böbrek damarlarındaki darlıktır. Bu darlığın anlaşılması için böbrek damarlarınızın anjiyografi ile değerlendirilmesi gerekmektedir. Anjiyografi işlemi Radyoloji Bölümü'nde yapılmaktadır.

Bu işlem öncesi bilmeniz gerekenler

• Anjiyografi öncesi kanama sorununuz olup olmadığına ilişkin kan testleri yapılmalıdır.

• Anjiyografi sonrası bir gün hastanede yatmanız gerekeceği için Radyoloji Bölümü'nden alacağınız anjiyo randevusu ile Nefroloji Bölümü'nden alacağınız yatak randevusu aynı gün olmalıdır.

• Anjiyografi işlemi çoğunlukla kasık bölgenizdeki damarlar kullanılarak yapılacağı için kasık traşı yapmanız önerilir. İşlem için hastaneye geldiğiniz gün sabah kahvaltısı yapmamanız gerekmektedir. Ancak kullanmakta olduğunuz kalp ve hipertansiyon ilaçlarını az suyla almayı unutmayınız.

• İşlemden sonra 24 saat yatak istirahati önerilmektedir. Bu süreçte bir refakatçıya ihtiyacınız olacaktır.

• Anjiyografi sonucunuz işlemin ertesi günü size bildirilecektir.

• Anjiyografi sonucunda böbrek damarlarınızda darlık saptanırsa bu darlık balon ya da stent uygulanarak genişletebilir. Bu işlemler anjiyografiye oldukça benzemektedir.

Böbrek alıcı ve verici adaylarının doku tiplendirmelerinin yapılması transplantasyon hazırlığının en önemli basamaklarından birisidir. Bu işlem Nefroloji Laboratuvarlarında moleküler biyolojik teknikler kullanılarak uzman bir ekip tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu işlem için, doktorunuzun sizi muayene etmesi ve testi istemesi gerekmektedir. Doku tiplendirmesi için alıcı ve vericiden bir tüp (yaklaşık 10 ml) kan alınması gerekmektedir.

Hemodiyaliz işlemi, böbrek fonksiyonları ileri derecede bozulmuş olan hastalarda böbreğin bazı fonksiyonlarının makina aracılığıyla düzeltilmesini sağlamaktadır. Bu işlemde kanda biriken üre ve diğer maddeler bir filtre aracılığıyla süzülerek vücuttan uzaklaştırılır. Bu işlemin gerekliliği ve sürekli uygulanıp uygulanmayacağı doktorunuz tarafından size bildirilecektir.

Hemodiyaliz işleminin uygulanabilmesi için damar giriş yoluna ihtiyaç vardır. Bu ya ameliyatla el bileğinde iki damarın birleştirilmesi ile (fistül) ya da boyunda büyük bir damara kateter takılarak sağlanır. Uzun süre hemodiyaliz tedavisine ihtiyaç duyan hastalarda en sağlıklı yöntem fistül açılmasıdır. Fistül en az 2-3 haftada kullanılır hale geldiği için, hemodiyaliz tedavisine başlanmadan bir sure önce hazırlanmalıdır. Kateter uygulaması acil diyalizlerden önce ve fistülü olmayan ya da çalışmayan hastalarda yapılmalıdır.

Hemodiyaliz ihtiyacı olduğunda doktorunuz Hemodiyaliz Ünitesi ile temasa geçerek sizin için uygun zamanı ve diyaliz reçetesini planlayacaktır. Diyaliz işlemi genellikle 4 saat süren bir işlemdir. Bu süre zarfında bir yatakta yatacak ve makina yardımı ile diyaliz olacaksınız.

Periton diyalizi de hemodiyaliz gibi ileri derecede böbrek fonksiyonları bozulmuş hastalarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu işlemde kanda biriken üre ve diğer maddeler karın zarı aracılığıyla süzülerek vücuttan uzaklaştırılır. Bu tedavinin size uygun olup olmadığı ve nasıl uygulanacağı doktorunuz tarafından kararlaştırılacaktır.

Periton diyalizi uygulanabilmesi için karın içine kateter yerleştirilmesi gereklidir. Bu işlem Üroloji Bölümü'nce küçük bir ameliyatla gerçekleştirilir. Periton diyalizi işlemi ayaktan, ev koşullarında yapılan bir tedavidir. Hasta periton diyalizi eğitimini aldıktan sonra diyaliz işlemini evinde gerçekleştirmektedir. Periton diyalizi eğitimi ve uygulamaları deneyimli sağlık personeli tarafından Periton Diyalizi Ünitesinde gerçekleştirilmektedir.

Böbrek transplantasyonu canlı ya da kadavra vericiden yapılabilir. Bu işlemin gerçekleştirilmesi için alıcılar ve vericilerin ayrıntılı olarak değerlendirilecek ve gerekli testler yapılacaktır. Hastanemiz Hemodiyaliz Merkezinde diyaliz tedavisi gören ve böbrek nakline tıbbi engeli olmayan hastalar düzenli aralıklarla değerlendirilerek böbrek transplantasyonu bekleme listesine dahil edilirler. Bunun dışında diğer merkezlerde diyaliz tedavisi gören hastalara da arzu ettikleri takdirde bu hizmetler sunulmaktadır.

Birinci dereceden akrabası (anne, baba, kardeşler gibi) böbrek vermek isteyen hastaların değerlendirilmesi de polikliniğimizde yapılmaktadır. Canlı vericilerin aynı kan grubundan olması, hipertansiyon ve diyabet başta olmak üzere verici olmalarını engelleyecek ciddi bir sağlık sorunlarının olmaması gerekir. Bu hastalarda temel tanısal testlerden sonra doku tiplendirmesi ve tomografi eşliğinde böbrek damarlarının görüntülenmesi yapılmaktadır. Uygun alıcı ve vericiler Transplantasyon Konseyi'nde tartışıldıktan sonra Üroloji Bölümü'nce böbrek transplantasyonu gerçekleştirilmektedir. Transplantasyon sonrası yaklaşık 10-14 gün hastanede yatmanız gerekmektedir. Vücudun takılan organı ret etmermesi için çeşitli ilaçlar kullanmanız gerekmektedir. Transplantasyon sonrası hastalarımız poliklinikte düzenli aralıklarla takip edilmektedir.