Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Merkez ve Acil Laboratuvarları
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi laboratuvarlarının çekirdeğini 1957'de Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesine bağlı olarak kurulmuş olan Çocuk Sağlığı Bilimsel ve Sosyal Araştırma Enstitüsü Hacettepe Çocuk Hastanesi bünyesinde faaliyet gösteren laboratuvarlar oluşturmuştur. İlk Biyokimya Laboratuvarı Prof. Dr. Pınar T. Özand tarafından, ilk Mikrobiyoloji Laboratuvarı ise Prof. Dr. Muvaffak Akman ve Prof. Dr. Ekrem Gülmezoğlu tarafından kurulmuştur. Çocuk Hastanesinin 1963'te Tıp Fakültesi haline dönmesiyle bu laboratuvarlar, Klinik Patoloji Laboratuvarları adı altında hizmet vermeye başlamışlardır.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne bağlı bütün hastane ve polikliniklere hizmet veren laboratuvarlarımız, Merkez ve Acil Laboratuvarları olmak üzere iki farklı birim altında hizmet vermektedir. Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi, Onkoloji Hastanesi, İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi, Beytepe Gün Hastanesi’nden laboratuvarlarımıza ulaştırılan örnekler, en güncel bilimsel ve teknolojik yöntemlerle çalışılarak mümkün olan en kısa sürede sonuçlar verilmektedir.
Laboratuvarlarımız, Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri dışında, Türkiye’nin her bölgesinden tanı ve tedavisi özellikli olan hastaların klinik örnekleri ile yurt içi kurumlar arası anlaşmalar dahilinde istenen özel testler için de hizmet vermektedir.
Laboratuvarımızda Tıbbi Biyokimya ve Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dallarından görevlendirilen öğretim üyelerinin yanı sıra, başteknisyenler, laboratuvar teknisyenleri, tıbbi sekreterler ve yardımcı personeller görev yapmaktadır. Laboratuvarımızda 6 Profesör, 6 Doçent olmak üzere toplam 12 öğretim üyesi görev yapmaktadır. Öğretim üyelerimizin görev dağılımlarını görmek için tıklayınız.
Laboratuvarımızda çalışan toplam personel sayısı 130’un üzerindedir.
Merkez laboratuvarda çalışan personel listesi için tıklayınız.
Acil laboratuvarda çalışan personel listesi için tıklayınız.
Hacettepe Üniversitesi Merkez Laboratuvarı Test Rehberi için tıklayınız.
Günnur Dikmen MD.
Prof.Dr.
Burçin Şener MD.
Prof.Dr.
İncilay Lay MD.
Prof.Dr.
Sevtap Arıkan Akdağlı MD.
Prof.Dr.
Zeynep Sarıbaş MD.
Prof.Dr.
Aslı Akhun Pınar MD.
Prof.Dr.
Yakut Akyön Yılmaz MD.
Prof.Dr.
Özgen Eser MD.
Prof.Dr.
Alpaslan Alp MD.
Doç.Dr.
Oytun Portakal MD.
Doç.Dr.
Gülşen Hazırolan MD.
Prof.Dr.
Laboratuvar hizmetlerimizin temel amacı, hastalıkların tanı, tedavi ve takibine doğru ve hızlı bir şekilde katkıda bulunmaktır. Bu katkının eksiksiz sağlanabilmesi için gerekli bilimsel ve teknolojik alt yapı, ekibimiz tarafından devamlı güncellenerek sağlanmaktadır. Yüksek kalite ve doğrulukla, hızlı test sonuçları çıkarabilmek, laboratuvar hizmetimizin temel ilkesidir.
Laboratuvarımızda uygulanan testlerin ulusal ve uluslararası kalite standartlarına uygun çalışılması için kalite yönetim sistemi oluşturulmuştur. Bu sisteme göre testlerin preanalitik, analitik ve postanalitik süreçleri yakından izlenmekte, kalite standartlarına uygun sonuçlar üretilmektedir. Kalite yönetiminin bir parçası olarak laboratuvar güvenliği denetimleri, personel eğitimleri, iç ve dış kalite kontrolleri düzenli olarak uygulanmaktadır. Laboratuvarımız JCI Hastane Akreditasyonu denetimlerinde kalite standartlarını fazlasıyla karşılaması nedeniyle takdir edilmiştir. Kurumsallaşmış kalite yönetim sistemimiz Sağlık Bakanlığı ruhsatlandırma çalışmalarımızda da büyük kolaylık sağlamıştır.
Merkez ve Acil Laboratuvarlarımızda, yıllık ortalama yedi milyon test çalışılmaktadır.
Laboratuvarlarımızın temel hizmet alanı, Biyokimya, Mikrobiyoloji Hematoloji, Metabolizma ve Moleküler tanı testlerini içermektedir. Laboratuvarlarımızda yapılan bütün testler, konusunda uzman öğretim üyelerinin denetim ve sorumluluğunda gerçekleştirilmekte, testlerin en güncel ve güvenilir yöntemlerle yapılması sağlanmaktadır.
Laboratuvarlarımızda en güncel bilimsel veriler ve teknolojik imkanlar kullanılarak en iyi laboratuvar hizmetinin en hızlı şekilde sunulması amaçlanmaktadır. Laboratuvarımızda yapılan her test için sonuç alım süreleri Hacettepe Üniversitesi Merkez Laboratuvar Test Rehberi’ nde görülebilir.
Laboratuvar testlerinden doğru sonuç alınabilmesi için örneklerin doğru şekilde toplanması ve taşınması büyük önem taşımaktadır. Bazı özel testler için hastaların nasıl örnek vermesi gerektiği, ilgili birimler tarafından hastaya anlatılır. Steril idrar örneği toplama, 24 saatlik idrar toplama, diyet uygulanması veya koruyucu eklenmesi gereken testler, hafta içi veya acil çalışılan testlerle ilgili tüm detaylı bilgiler Hacettepe Üniversitesi Merkez Laboratuvarı Test Rehberi’nde görülebilir. Metabolizma Testi İstem Formu' nun eksiksiz olarak doldurulması büyük önem taşımaktadır. Prenatal Tanı Testleri Onam Formu istenmektedir.
Klinik örnek almanın daha zor olduğu çocuk hastalar ve onkoloji hastalarından, mümkün olan en az miktarda kan örneği ile gerekli tüm testleri yapabilmek hedeflerimizden biridir. Klinik Biyokimya deneyimi ile konsültasyon hizmeti vermek, laboratuvarımızın ayrıcalıklı özelliklerinden biridir.
Rutin laboratuvar hizmetlerimizin yanı sıra eğitim-öğretim faaliyetlerine katılmak ve bilimsel araştırmalar gerçekleştirmek de en önemli faaliyetlerimiz arasındadır. Tıp Fakültesi öğrencileri için eğitim programına her sınıfta teorik derslerle ve pratik uygulamalarla katılım sağlanmaktadır. Tıpta uzmanlık öğrencileri için eğitim programımız, teorik dersler ve pratik rotasyon uygulamalarından oluşmaktadır. Bunların yanısıra, Yüksek Lisans ve Doktora Eğitim Programı, “Clinical Fellowship’’ Eğitim Programı, ‘’Research Fellowship’’ Eğitim Programı, sürekli hizmet içi eğitim programı, yaz stajı eğitim programı, Sağlık Meslek Yüksek Okulu, Biyoloji, Kimya vb. lisans öğrencileri için eğitim programları da, eğitim faaliyetlerimiz arasındadır.
Sorumlu öğretim üyelerimizin katılımıyla bilimsel araştırmalar yaparak laboratuvar hizmetlerinin gelişimine katkıda bulunmak, laboratuvar misyonumuzun vazgeçilmez bir parçasıdır. Farklı Anabilim Dalları ile ortaklaşa yürütülmekte olan çok sayıda ulusal ve uluslararası araştırma projelerimiz bulunmaktadır.
Hacettepe Üniversitesi Hastanelerine başvuran ve klinisyenler tarafından değerlendirilen hastalardan alınan ve anlaşmalı kurumlardan gönderilen örnekler, red kriterlerine göre değerlendirildikten sonra laboratuvarımıza kabul edilmektedir. Red kriterleri listesi Hacettepe Üniversitesi Merkez Laboratuvarı Test Rehberi’nde görülebilir.
Sağlık Uygulama Tebliği’nde (SUT) yer alan testler laboratuvarlarımızda sosyal güvence kapsamında çalışılır. SUT kodu olmayan testler ücretli olarak çalışılmaktadır.
Laboratuvar hizmetlerimizin temel amacı, hastalıkların tanı, tedavi ve takibine doğru ve hızlı bir şekilde katkıda bulunmaktır. Bu katkının eksiksiz sağlanabilmesi için gerekli bilimsel ve teknolojik alt yapı, ekibimiz tarafından devamlı güncellenerek sağlanmaktadır. Yüksek kalite ve doğrulukla, hızlı test sonuçları çıkarabilmek, laboratuvar hizmetimizin temel ilkesidir.
Laboratuvarımızda uygulanan testlerin ulusal ve uluslararası kalite standartlarına uygun çalışılması için kalite yönetim sistemi oluşturulmuştur. Bu sisteme göre testlerin preanalitik, analitik ve postanalitik süreçleri yakından izlenmekte, kalite standartlarına uygun sonuçlar üretilmektedir. Kalite yönetiminin bir parçası olarak laboratuvar güvenliği denetimleri, personel eğitimleri, iç ve dış kalite kontrolleri düzenli olarak uygulanmaktadır. Laboratuvarımız JCI Hastane Akreditasyonu denetimlerinde kalite standartlarını fazlasıyla karşılaması nedeniyle takdir edilmiştir. Kurumsallaşmış kalite yönetim sistemimiz Sağlık Bakanlığı ruhsatlandırma çalışmalarımızda da büyük kolaylık sağlamıştır.
Merkez ve Acil Laboratuvarlarımızda, yıllık ortalama yedi milyon test çalışılmaktadır.
Laboratuvarlarımızın temel hizmet alanı, Biyokimya, Mikrobiyoloji Hematoloji, Metabolizma ve Moleküler tanı testlerini içermektedir. Laboratuvarlarımızda yapılan bütün testler, konusunda uzman öğretim üyelerinin denetim ve sorumluluğunda gerçekleştirilmekte, testlerin en güncel ve güvenilir yöntemlerle yapılması sağlanmaktadır.
Biyokimya birimimiz tek bir tüpten aynı anda birçok testin yapılabildiği otomasyon sistemleri ile çalışmaktadır. Ayrıca tandem-MS/MS, HPLC, atomik absorpsiyon spektrometrisi ve kapiller elektroforez gibi referans yöntemler kullanılmaktadır.
Rutin biyokimya ve hormon testlerinin yanı sıra, elektroforetik analizler, özellikli metabolizma testleri, geniş bir terapötik ilaç düzeyi izlemi ve toksikoloji paneli çalışılmaktadır.
Biyokimya laboratuvarlarımızda lipid profili, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri gibi rutin testlerin yanı sıra spesifik proteinler, vitaminler, eser elementler ve metabolit ölçümleri yapılmaktadır. Ayrıca yaklaşık 50 farklı hormon ve tümör belirteci içeren test panelleri mevcuttur. Fertilite paneli ile 1. ve 2. trimesterde yapılan ikili, üçlü ve dörtlü tarama testleri uygulanmakta ve risk analizi yapılmaktadır. Makroprolaktin değerlendirmesi, aktif B12 vitamini, kromogranin A, nöron spesifik enolaz (NSE), CYFRA-21.1 ölçümü gibi özellikli testler çalışılmaktadır.
Hematoloji-koagülasyon laboratuvarımızda protrombin zamanı (PTZ), INR, aktive parsiyel tromboplastin zamanı (aPTT), trombin zamanı (TT), fibrinojen, D-dimer, lupus antikoagülan (LA) tarama ve doğrulama, vWF antijen, ristosetin kofaktör, kriyoglobülin, faktör düzeyleri (II, V, VII, VIII, IX, XI, XII) ve inhibitörleri, faktör XIII, protein C, protein S, aktive protein C rezistansı (APC), antitrombin III aktivitesi, trombosit fonksiyon testleri, in vitro kanama zamanı, anti-platelet ilaçlar (asetil salisilik asit, klopidogrel) için in vitro ilaç duyarlılığı testleri yapılmaktadır.
Toplumumuzda akraba evlilikleri nedeniyle kalıtsal metabolizma hastalıkları diğer toplumlara göre daha sık izlenmektedir. Kalıtsal metabolizma hastalıklarından geniş bir panel olan lizozomal depo hastalıkları (sfingolipidozlar ve mukopolisakkaridozlar) için tarama ve tanı testleri Metabolizma Laboratuvarımızda uygulanmaktadır. Tanı testleri yanında, kuru kan kağıdına (Guthrie) alınan birkaç damla kan ile lizozomal depo hastalıkları taraması son teknoloji Tandem-MS/MS tekniği ile çalışılabilmektedir. Ayrıca sfingolipidozlar için prenatal tanı testleri laboratuvarımızda yapılmaktadır. Glikojen depo hastalıkları, konjenital glikozilasyon bozuklukları, Gaucher hastalığı tanı testleri çalışılmaktadır. Diğer kalıtsal metabolizma hastalıkları için önemli olan BOS biyojenik aminler, nörotransmitterler, porfirinler, adenozin deaminaz, kantitatif amino asit analizi ve diğer temel metabolik tarama testleri laboratuvarımızda yapılmaktadır. Enerji eksikliği ve kas güçsüzlüğü ile karakterize mitokondriyal hastalıkların tanısına yönelik olarak kas biyopsi örneklerinde solunum zinciri kompleks (Kompleks I, Kompleks II-III, Kompleks IV ve sitrat sentaz) aktiviteleri tayini yapılmaktadır. Metabolizma testleri istem formu ve test listesi için tıklayınız.
Biyokimya laboratuvarlarımızda serum ve idrar örneklerinde, protein elektroforezi ve immün-tiplendirme yapılmaktadır. İntratekal oligoklonal bant sentezinin değerlendirilmesi amacıyla izoelektrik odaklama elektroforez yöntemi kullanılmaktadır. Yüksek serum alkalen fosfataz (ALP) düzeylerinin araştırılması amacıyla ALP izoenzim elektroforezi çalışılmaktadır.
Laboratuvarımızın Bakteriyoloji biriminde klinik örneklerden mikroskobik inceleme, bakteriyolojik kültür ve antibiyotik duyarlılık testleri yapılmaktadır. Çeşitli klinik örneklerden (balgam, idrar, dışkı, kan, vb.) izole edilen patojen bakteriler konvansiyonel yöntemlere ek olarak son teknoloji MALDI-TOF MS (Matrix-assisted laser desorption-ionization time-of-flight mass spectrometry) yöntemi ile tanımlanmaktadır. İzole edilen patojen bakterilere karşı uluslararası standartlara uygun olarak antimikrobiyal duyarlılık testleri yapılmaktadır. Bu amaçla hem disk difüzyon ve E-test yöntemleri gibi geleneksel yöntemler kullanılmakta, hem de otomatize bakteri tanımlama sistemleri ile minimum inhibitör konsantrasyon (MİK) düzeyinde antimikrobiyal duyarlılık belirlenmektedir. Kan, kemik iliği ve kateter kültürleri otomatize kültür sistemleri ile değerlendirilip, patojen bakteri tespiti durumunda yukarıda bahsedilen tanımlama ve antibiyotik duyarlılık işlemleri yapılmaktadır.
Laboratuvarımızın Seroloji Biriminde, enfeksiyon etkeni olan mikroorganizmalara (bakteri, virüs, mantar, parazit) veya vücudun kendi proteinlerine (oto-immün hastalıklar) karşı gelişen antikorların veya özgül mikroorganizma antijenlerinin varlığı araştırılmaktadır. Laboratuvarımızda hepatit, HIV (AIDS) başta olmak üzere enfeksiyon hastalıklarının ve romatizmal hastalıkların tanısına yönelik çok geniş bir yelpazede test uygulanmaktadır. Bu hastalıkların tanısı için hastadan alınan kan, idrar, beyin omurilik sıvısı gibi klinik örneklerde ilgili antijen veya antikorlar son teknoloji kullanılarak araştırılmakta ve uluslararası tanı standartlarına göre raporlanmaktadır.
Mikoloji Birimimizde, mantar enfeksiyonlarının laboratuvar tanısına ve mantar izolatlarının antifungal ilaçlara duyarlılıklarının saptanmasına yönelik testler yürütülmektedir. Bu amaçla, tanı için, günümüzde bu enfeksiyonların tanısında altın standart olarak kabul edilen direk mikroskobik inceleme ve kültür yöntemleri kullanılmakta, klinik örneklerden üretilen mantarlar, klasik yöntemlerle tür düzeyinde tanımlanmaktadır. Tedavide hangi ilaçların kullanılmasının uygun olduğunun saptanmasında yol gösterici olan antifungal duyarlılık testleri de, uluslararası komitelerce geliştirilmiş olan ve kullanılması önerilen referans yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Mikoloji Birimimizde ayrıca, Cryptococcus kapsül antijen testi, bu mantara bağlı gelişen enfeksiyonların tanısı için, direk mikroskobik inceleme ve kültüre eşlik edecek şekilde uygulanmaktadır.
Parazitoloji Birimimizde, paraziter enfeksiyonların laboratuvar tanısına yönelik testler yürütülmektedir. Bu amaçla protozoa ve helmintlerin tanısında direkt mikroskobik inceleme, kalıcı boya yöntemleri ve bazı protozoalar için kültür yöntemleri uygulanmaktadır. Laboratuvara gelen dışkı örnekleri yarı otomatize sistemle mikroskobik olarak değerlendirilmekte ve trikrom, MAF gibi boyalar yardımıyla tür düzeyinde tanı yapılabilmektedir. Dışkının yanı sıra kan, balgam, bronkoalveoler lavaj (BAL), kist sıvısı gibi örnekler de çalışılarak tanı konulmakta, tanıda floresan mikroskoptan da yararlanılmaktadır.
Moleküler Mikrobiyoloji Birimimizde, hastalık etkeni mikroorganizmaların klinik örneklerde DNA ve RNA düzeyinde saptanmalarını sağlayacak testler uygulanmaktadır. Bu amaçla otomatize sistemlerle nükleik asit izolasyonu sonrasında PCR, real-time PCR, strip hibridizasyon ve DNA dizi analizi gibi testler en güncel ve güvenilir yöntemlerle yapılmaktadır. Bu yöntemler sadece tanı amacıyla değil, tedavinin takibinde de kullanılmaktadır. Moleküler yöntemlerle özellikle HBV, HCV, HIV ve CMV gibi önemli mikroorganizmaların klinik örneklerdeki miktarları kantitatif olarak da belirlenebilmekte ve belirli aralıklarla ölçülen virus miktarlarındaki azalma veya artışlar, uygulanan tedavinin etkinliğini göstermek açısından klinisyenlere yol gösterici olmaktadır. Moleküler Mikrobiyoloji Birimimizde farklı klinik örneklerde otuzdan fazla mikroorganizma saptanabilmektedir.
Acil Laboratuvarımız, erişkin acil, çocuk acil, yataklı servisler ve yoğun bakımlara haftanın 7 günü 24 saat hizmet vermektedir. Test paneli içinde biyokimya, tam kan sayımı, sedimentasyon, prokalsitonin, koagülasyon testleri, kan gazı analizi, ilaç düzeyleri, kardiyak belirteçler, BNP, anemi paneli ve hormonlar yer almaktadır. Ayrıca idrar ünitesinde idrarın kimyasal ve mikroskobik analizi, mikrobiyoloji ünitesinde ekimler ve kültürler yapılmaktadır.
Laboratuvarlarımızda yapılan testler için kullanılan temel cihazların listesi aşağıda görülmektedir.
Cihaz Adı
|
Sayı (adet)
|
AGREGOMETRE
|
2
|
ATOMİK ABSORPSİYON CİHAZI
|
1
|
BAKTERİ TANIMLAMA SİSTEMİ
|
2
|
BİYOKİMYA ANALİZÖRÜ
|
4
|
BLOT ANALİZÖRÜ
|
2
|
DNA DİZİLEME CİHAZI
|
1
|
ELEKTROFOREZ CİHAZI
|
4
|
ELEKTROLİT ANALİZÖRÜ
|
2
|
ELISA OKUYUCU-YIKAYICI
|
7
|
GİZLİ KAN CİHAZI
|
1
|
GRAM BOYAMA CİHAZI
|
1
|
HEMATOLOJİ ANALİZÖRÜ
|
3
|
HORMON ANALİZÖRÜ
|
2
|
HPLC
|
8
|
İLAÇ ANALİZÖRÜ
|
2
|
IMMUNOASSAY TEST SİSTEMİ
|
8
|
KAN AYIRMA ROBOTU
|
1
|
KAN GAZI ÖLÇÜM CİHAZI
|
3
|
KAN KÜLTÜR CİHAZI
|
2
|
KAN SAYIM CİHAZI
|
6
|
KOAGÜLASYON ANALİZÖRÜ
|
3
|
MALDI-TOF MS CİHAZI
|
1
|
NÜKLEİK ASİT İZOLASYON CİHAZI
|
3
|
OSMOMETRE
|
1
|
PLATELET FONKSİYON ANALİZÖRÜ
|
2
|
PREANALİTİK SİSTEM
|
1
|
REAL-TIME PCR CİHAZI
|
5
|
SEDİMENTASYON CİHAZI
|
4
|
SONİKATÖR
|
1
|
SPEKTROFOTOMETRE
|
4
|
TAM OTOMATİK İDRAR CİHAZI
|
3
|
TANDEM MS/MS
|
2
|
TERMAL DÖNGÜ CİHAZI
|
4
|
TÜBERKÜLOZ KÜLTÜR SİSTEMİ
|
1
|
Merkez Laboratuvarımız İç Hastalıkları Poliklinik Binası’nın -1. katında bulunmaktadır. Acil Laboratuvarımız ise Erişkin Hastanesi D katında yer almaktadır.
Telefon:
+90 (312) 305 28 41 - 44
+90 (312) 305 12 90
Faks:
+90 (312) 305 20 84